معرفی باغ تخت شیرازبر پایۀ اسناد مصور و مکتوب

نویسندگان

حمیدرضا خوئی

دانشگاه شهیدبهشتی محمدرضا گراوندپور

دانشگاه شهیدبهشتی

چکیده

مطابق مدارک تاریخی «باغ تخت » را در اواخر قرن پنجم یا اوایل قرن ششم هجری، با نام «تخت قراچه » در شمال دشت «شیراز » و بر تپه ای در جنوب «باباکوهی » ساختند. این باغ در قرن نهم منبع الهام گورکانیان و معماران آنها بود. در زمان صفویان دریاچ های درپای آن وجود داشت. در اواخر عهد صفویان یا عهد زندیان، باغی و عمارتی در بالا و نهری بر دامنه و استخری در پایینِ باغ بود. درآغاز زمامداری قاجاریان، عمارت جدیدی به جای عمارت پیشین ساختند و باغ «تخت قاجار » نام گرفت. در میانۀ این دوره، شیب باغ کرت بندی شد و باغ شکل مفصل و پُرشکوهی یافت. از اواخر این دوره، رو به ویرانی رفت. در عهد پهلوی بخش هایی از آن بازسازی شد لیکن طرح باغ مخدوش شد. سرانجام باغ در قلمرو قرارگاه نظامی شهر قرارگرفت و تا کنون بخش اعظم آن ویران شده است مقالۀ پیش رو بر پایۀ پژوهش یاست به نیت رفع ابهام از گذشتۀ «باغ تخت » شیراز. از آنجا که باغ تخت در تصرف پایگاه نظامی است کاوش در آن میسر نیست و باید به اطلاعات مکتوب و مصور اکتفا کرد. بیشتر اطلاعات این مقاله هم از منابع مکتوب گرد آمد؛ منابعی که اخبار پراکنده ای از قرن پنجم تا کنون فراهم کرد. مدارک دیگر عکسهایی بود که وجوهی از سیمای باغ را از عهد ناصرالدین شاه تا کنون نشان میداد. یک نقاشی از قرن نهم، یک تصویر آب مرکب از اواخر دورۀ صفویان یا شاید عهد افشاریان، و یک طرح سیاه قلم از اواسط دورۀ قاجاریان دیگر اسناد تصویری بود. این اسناد علاوه بر آن که گوشه هایی از سیر تحول این باغ هزار ساله را روشن کرد، ابهامهایی هم پیش آورد. با این اخبار تاریخچۀ مختصر «باغ تخت » نوشته شد تا امکان تأمل در معماری آن فراهم شود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

مقایسه تطبیقی باغ های تخت شیراز و قصر قجر تهران

  This research pursues the cognition Architectural and Landscape characteristics of gardens of Ghasre Ghajar of Tehran and Takht of Shiraz, also trying to attain structural ـ essential patterns in both and the ways these two relate to each other, with the aim of revitalizing the patterns of terraced garden and then implementing in new Architectural ـ Landscape projects. This attempt is justifi...

متن کامل

بررسی و معرفی نسخه مصور چاپ سنگی خاله سوسکه

با ورود صنعت چاپ به ایران در دوره قاجار و پس از گسترش کارگاه‌های چاپ مستقل از چاپخانه دربار، امکان نشر کتاب و دسترسی توده های مردم به ویژه کودکان به آن فراهم شد. چاپخانه ها کتاب هایی را برای کودکان منتشر می کردند؛ در این میان قصه خاله سوسکه که در مکتب خانه ها خوانده می شد جایگاه ویژه ای دارد به طوری که از نظر مردم شناختی ویژگی های فرهنگی آن دوره را به تصویر کشیده است؛ چندین بار مصور و چاپ شده ا...

متن کامل

تنوع در طرح معماری با غهای تاریخی شیراز باغ ارم و باغ تخت و باغ جهان نما و باغ دلگشا

به گفتۀ محققان، باغ ارم و تخت و جهان نما و دلگشای شیراز از باغهای قدیمی ایران اند، با سابقه ای دستکم تا پیش از قرن هشتم. این ادعا نشانۀ اصالت این باغ ها است. اطلاعات و اخبار موجود از وضعیت و ترکیب این با غها تأملی موشکافانه تر در طرح آنها را ممکن کرده است. درک معماری این با غها، که از قدیم یترین نمونه های پابرجا در ایران اند، هم در شناخت باغ ایرانی به طور خاص و هم درشناخت معماری این سرزمین، در ...

متن کامل

سیر تحول بازنمایی تصویر تخت در دستنویس‌های مصور ایلخانی تا ۷۳۶ هجری

در عصر ایلخانی که سرآغاز شکوفایی کتاب آرایی ایرانی‌ است، نقاشان با به‌کار بستن آمیزه‌ای از عناصر غربی و شرقی زبان بصری جدیدی در بازنمایی مضامین سنتی هنر ایرانی ابداع کردند. تخت به عنوان هسته‌ی مرکزی مجالس بر تخت نشستنْ یکی از عناصری است که می‌توان این دگردیسی را در نحوه‌ی بازنمایی آن‌ دنبال کرد. هدف این مقاله شناسایی و بررسی عوامل مختلفی است که در شیوه‌ی بازنمایی تخت در مراحل مختلف شکل‌گیری، گست...

متن کامل

معرفی و شناسایی گونه های باغ صخره ای باغ گیاه شناسی ملی ایران

با توجه به اهمیت حفظ ذخیره‌های ژنتیکی و افزایش تنوع گونه‌های گیاهی در ایران و نیز در باغ گیاه‌شناسی ملی ایران، در این تحقیق گونه‌های منطقه باغ صخره‌ای، شناسایی، معرفی و برطبق نتایج مطالعات فنولوژی، بر اساس موارد استفاده هریک در جنگل و فضای سبز تفکیک شدند. بر این اساس بانک اطلاعاتی گونه‌های مذکور کامل شد تا علاوه بر مشخص کردن موارد استفاده هریک، بتوان در حفظ و تکثیر این گونه های ارزشمند کوشید. د...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
صفه

جلد ۱۸، شماره ۴۸، صفحات ۰-۰

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023